Wel een huis, maar niet de grond: CLT-project in Gent maakt wonen betaalbaar
Gent schrijft geschiedenis met het allereerste Community Land Trust (CLT)-woonproject van Vlaanderen. Dit innovatieve concept, afkomstig uit de Verenigde Staten, biedt een unieke oplossing voor betaalbaar wonen in een tijd van wooncrisis. In dit systeem kopen bewoners een huis of appartement, maar niet de grond waarop het staat. Het doel? Woningen voor altijd betaalbaar houden.
Hoe werkt CLT?
De kern van het CLT-model is simpel: de grond blijft eigendom van een stichting, de zogeheten “trust”. Kopers betalen enkel voor de woning, wat de instapprijs aanzienlijk verlaagt. In Gent beheert de trust niet alleen de grond, maar waarborgt ze ook dat die uitsluitend gebruikt wordt voor betaalbaar wonen. Hoewel de erfpacht wettelijk vastligt op 99 jaar, is het idee dat de grond ‘voor eeuwig’ aan dit doel wordt gewijd.
De trust wordt gedragen door een diverse groep: eigenaars van de woningen, buurtbewoners en investeerders. Dit zorgt voor een gedeelde verantwoordelijkheid en betrokkenheid bij het project. Speculatie wordt voorkomen doordat eigenaren verplicht zijn de woning zelf te bewonen of door te verkopen binnen het CLT-systeem. Zelfs bij doorverkoop blijft de woning beschikbaar voor mensen met beperkte middelen.
Betaalbare woningen in Gent
Het eerste CLT-project in Vlaanderen ligt in de Gentse wijk Muide-Meulestede en bestaat uit 34 woningen. De prijzen zijn opvallend laag vergeleken met de reguliere markt: een appartement met één slaapkamer kost ongeveer 150.000 euro, terwijl een appartement met vier slaapkamers iets meer dan 300.000 euro bedraagt. Daarnaast beschikken bewoners over een gedeelde tuin en een gemeenschapsruimte, wat het samenleven bevordert.
“Het is de bedoeling om mensen te helpen die anders nooit een eigen woning zouden kunnen kopen,” zegt Bert Vandepitte van CLT Gent. Daarom komen enkel mensen in aanmerking die ook recht hebben op sociale huur- of koopwoningen. De bouw werd gerealiseerd door sociale huisvestingsmaatschappij Thuispunt Gent, met ondersteuning van de stad Gent.
Partnerschap en lokale betrokkenheid
De stad Gent speelde een cruciale rol in de realisatie van dit project. Met een subsidie van 440.000 euro voor de aankoop van de grond en bijna 800.000 euro voor de inrichting van de publieke ruimte gaf ze het initiatief een stevige duw in de rug. Bovendien maakt de stad zelf deel uit van de trust, naast de bewoners, buurtorganisaties en middenveldpartners. Deze samenwerking gaat verder dan wonen: de groep neemt ook initiatieven voor de buurt en stimuleert sociale cohesie.
Een inspiratie voor Vlaanderen
Het Gentse CLT-project is een pionier in Vlaanderen. Inmiddels worden er ook elders in Vlaanderen stappen gezet. In Wezembeek-Oppem is een cohousingproject in ontwikkeling volgens het CLT-model, en in Leuven is recent een trust opgericht die binnenkort aan de slag gaat. In Gent zelf zijn er plannen voor verdere uitbreidingen, hoewel deze nog afhankelijk zijn van politieke en financiële beslissingen.
Het CLT-concept krijgt ook politiek draagvlak. Vlaams minister Melissa Depraetere (Vooruit) juicht het initiatief toe: “Te veel mensen slagen er niet in om betaalbaar te wonen. Innovatieve projecten zoals deze verdienen onze volle aandacht.”
De toekomst van betaalbaar wonen
Community Land Trusts bieden een veelbelovend antwoord op de wooncrisis. Door wonen los te koppelen van grondspeculatie en sociale samenhang te stimuleren, zetten deze projecten een nieuwe standaard voor betaalbaarheid en duurzaamheid. Gent toont aan dat deze aanpak niet alleen theoretisch werkt, maar ook concreet verschil maakt in het leven van mensen. De vraag is niet of, maar hoe snel dit concept zich verder zal verspreiden.